Familientzako hauteskunde-proposamenak

Joandako Hauteskunde Autonomikoen aurreko asteetan, bertara aurkeztu ziren alderdi politiko gehienekin bildu ginen, oro har familiaren eta bereziki kide ugariko familien arloko gure proposamenak jakinarazteko eta haienak ezagutzeko.

Hemen dituzue Eusko Legebiltzarrean ordezkaritza duten alderdiek beren hauteskunde-programetan jasotako proposamen nagusiak, seme-alabak dituzte familiei eragiten dietenak.

Espero dugu legealdi berri honetan alderdi guztiek proposamenok gauzatzeko lan egitea, eta, horrela, seme-alabak dituzten familiekin eta haien beharrekin duten konpromisoa erakustea.

ESPARRU ARAUTZAILEA ETA ARLO INSTITUZIONALA

EAJ-PNV:

• EAJk Familia eta Haurtzaro Politikako Zuzendaritza bat sortzea sustatuko du.

EH-BILDU:

• Zaurgarritasun-maila handiko familiak babesteko neurriak: guraso bakarrekoak, ugariak, desgaitasun bat duten se- me-alabak edo gurasoak dituztenak, adopzio anizkoitza, harreran hartutakoak.

PSE-EE:

• Eusko Jaurlaritzaren lidergoa sendotu herrialde osorako Familia Politika koherente eta kohesionatua garatzeko, aldundi eta udalekin elkarlanean.
• Zuzeneko laguntzen administrazio-sinplifikaziorako arau-aldaketak bultzatu eta aldaketok zerga-politikaren kudeaketan txertatzea aztertu.

ELKARREKIN PODEMOS-IU:

• Gure gizartean dauden familia-ereduen eskubideak aitortzeko eta parekatzeko Plana bultzatuko dugu, baita askatasunez hautatutako familia-errealitate desberdinenak ere.
• Euskadin familia-bitartekaritza bultzatuko dugu, gaur egun dauden zerbitzu publikoen estaldura zabalduta.

PP+Cs:

• Familia-inpaktuari buruzko txostenak idatzi araudi orokorra egitean.

ZERGA-SISTEMA ETA LAGUNTZA EKONOMIKOAK

EAJ-PNV:

• Apurka-apurka areagotu ardurapeko seme edo alabengatik ematen diren laguntzak, horiek mantentzeko urte-kopurua handituz, zehazki, honetara heldu arte: bi urteko kuota lehenengo seme edo alabagatik
• Kenkari fiskalak. Foru aldundiekin egiaztatu eta elkarlanean aritu ostean, EAJk proposatzen du semealabengatik eskaintzen diren zerga-kenkariak handitzea, hain zuzen ere, EAEko gutxieneko kenkari hauetan oinarrituta: 600 euro urtean lehenengo seme/alabagatik, 750 euro urtean bigarren seme/alabagatik, 1.250 euro urtean hirugarren seme/alabagatik, 1.500 euro urtean laugarren seme/alabagatik, 2.000 euro urtean bosgarren eta ondorengo seme/alabagatik.

EH-BILDU:

• Prestazioak eta zerbitzuak eskuratzeko familia-errenta estandarizatzeko sistemaren erregulazio berria.
• Seme-alabengatiko zerga-kenkariak itzulgarri bihurtzea,
• behar adinako zenbatekoarekin hazkuntza kostua- eta izaera linealarekin, familia guztiek onura bera jaso ahal izan dezaten.
• Seme-alabengatiko prestazio ekonomikoen eta Diru sarrerak bermatzeko Errentaren arteko bateragarritasuna.

PSE-EE:

• Seme-alabengatiko diru-laguntzen hedapenari dagokionez, Europar Batasunaren parera heldu.
• Seme-alaben jaiotzagatiko eta mantenuagatiko laguntzak umeek sei urte bete arte hedatu, lehen eta bigarrenaren kasuan; hirugarrenaren kasuan, berriz, hamabi urte bete arte.
• Foru-ogasunekin batera, hausnarketa egin familien zerga-tratamenduan progresibitate handiagoko osagaiak txertatzeko.

ELKARREKIN PODEMOS-IU:

• Elikagaien Erosketa Publikoaren Plana prestatzea produktu freskoen soberakinak erosi eta familia kalteberei emateko.
• Seme-alabak ardurapean dituzten familientzako prestazio ekonomikoa berrikusiko dugu.
• Beren kargura adingabeak dituzten pertsonek baliabideak eta zerbitzuak errazago eskuratu ahal izatea nahi dugu, arreta berezia jarrita bi gurasoak langabezian dituzten familietan

PP+Cs: 

• Familien zerga-tratamenduan hobekuntzak egin: etxeko lanetan laguntzeko edo mendekotasuna edo desgaitasuna duten pertsonak zaintzeko langileak kontratatzeagatik eta Gizarte Segurantzan alta emateagatik kontziliazio-desgrabazioak ezarri, familiei laguntzeko eta lana sustatzeko neurri gisa.
• Familiei laguntzeko Erakunde Arteko Plana berrikusi, ardurapeko seme-alabengatiko laguntzak hedatzeko: hiru urtetik zazpira bigarren seme-alabatik aurrera eta zazpi urtetik hamabira hirugarrenetik aurrera.
• Laguntza horiek jasotzeko errenta-irizpidea kendu, laguntza unibertsalen barruan egon daitezen.
• Deskontu eta bekekin loturiko guztian, kide ugariko familientzako erraztasunak sustatu.

VOX:

• PFEZeko tarte guztiak murriztu, oinordetzen eta dohaintzen gaineko zergan hobariak ezarri. Udal-plusbalioak ezaba daitezen sustatu, euskal familien poltsikoak arintzeko.

 LANA ETA KONTZILIAZIOA

EAJ-PNV:

• Aitatasun- eta amatasun-baimen berberak eta besterenezinak. Eremu pribatuan 16 asteko eszedentzia bermatu gurasoen jaiotza- eta zaintza-baimenak berdintzeko,aitatasun eta amatasun-baimen berberak eta besterenezinak sustatuz.
• Haurrak zaintzeko (arreta berezia jarriz guraso bakarreko familien kasuan edo familia ugarien kasuan) edo menpekotasun-egoeran edo muturreko osasun-larritasuneko egoeran dauden senideak zaintzeko lan-eszedentzian edo lanaldi murrizketan dauden langileentzako laguntzak hobetu eta malgutu.
• Seme-alaba adingabeak zaintzeko langileak kontratatzeko laguntzak 3 urtetik 6 urtera handitzea; horrela, Etxeko Langileen Sistema Berezian alta emandako pertsonen kontratazioa bultzatzen da eta aukera gehiago sorrarazten diraadingabeak zaintzeko lanetan enplegua sortzeko eta erregularizatzeko.
• Eragile ekonomiko eta sozialekin elkarlanean, ordutegi-arrazionalizazioa sustatuko da bizitza pertsonala, familia eta lana hobeto bateratzeko, kultura berri bat eta sektorepubliko eta pribatuko lantokietan beharrezko egokitzapenakbultzatuz.

EH-BILDU:

• Laguntza ekonomikoetan, finantzaketa-jardueretan eta kon- tratazio publikoan lehentasuna ematea lana, kontziliazioa eta bizitza pertsonala bateragarriak egiten dituzten neurri eraginkorrak dituzten enpresa eta erakundeei.
• Kontziliazioa eta erantzunkidetasuna sustatzeko prestazioak eta laguntzak.
• Lan eta hezkuntza-ordutegiak harmonizatzea eta malgutzea.

PSE-EE:

• Adingabeak zaintzeko plan bat garatu, haur-eskolen osagarri, etxeko zaintzarako formula profesionalizatuak jasota.

ELKARREKIN PODEMOS-IU:

• Amatasun/aitatasuneko, edoskitzeagatiko, harreragatiko eta adopzioagatiko baimenak harmonizatzeko plana, COVID-19a baino lehen onartutako arauak aplikatzean hauteman diren gabeziei eta sortu diren desparekotasunei aurre egiteko, eta gure gizartean dauden familia mota guztiei baimen horiek baliatzeko eskubidea bermatuta.
• Lana eta familia kontziliatzeko neurriak
• Zerga-pizgarriak sortuko ditugu lanaren eta familia-bizitzaren kontziliazio erreala errespetatzeko eta haren alde egiteko malgutasun-neurriak hartzen dituzten enpresentzako.
• Zaintza-lanetarako prestazio bat ezartzea berehala, lanaldia (% 100era arte) murrizteko aukera bermatu ahal izateko, aukera hori 8/2020 Errege Lege Dekretuan nartzen den aldetik; prestazio horrek Gobernu zentraletik eskaintzen den babes soziala osatu eta hobetuko luke.

PP+Cs:

• Eskola-egutegiaren eta -ordutegiaren aldaketa aztertu, familien egungo errealitatera egokitzeko, eta Ordutegiak arrazionalizatzeko plana sustatu.
• Udako oporraldietan, ikastetxeetan eguneko jarduerak proposatu seme-alabak dituzten familientzat.
• Kontziliatzeko laguntzen araudia berrikusi, handiagoak izan daitezen, eta seme-alaben eta mendekotasuna duten pertsonen zaintzaren errealitate sozialera egoki daitezen.
• “Euskadik Kontziliatzen du” berariazko programa sustatu enpresetan, autonomoen artean eta ETE-etan, lana, familia eta bizitza pertsonala uztartzeko neurri eraginkorrak ezarri ahal izateko beharrezko aholkularitza eta laguntza jasoko dituena.
• Diskriminazio positiboko irizpideak ezarri laguntzetan edo familia-erantzunkidetasuna sustatzen duten kontziliazioaren arloko programa edo politika publikoetan jasotako beste edozein neurritan.

VOX:

• Amatasun-arrakala desagerrarazi. Kontziliazioa sustatu, ordutegi-malgutasunaren, lanaldi erdiko lanen eta telelanaren bidez.

ETXEBIZITZA ETA LURZORUA

EAJ-PNV:

• Bikote gazteei etxebizitza publikorako sarbidea erraztu. EAJk bereizketa positiboko neurriak eta kupoak bultzatuko ditu 0 eta 6 urte bitarteko seme-alabak dituzten bikotegazteen etxebizitzarako sarbidea errazteko.
• Gazte-emantzipazioa erraztu. Gazteria sailarekin elkarlanean, estrategia bat abiarazi lau puntu igotzeko 18 eta 34 urte bitarteko gazteen emantzipazio-tasa, 28 urteko batez besteko emantzipazio-adina lortuz. EAJk bi funtsezko jarduketa Çproposatzen ditu helburu hori betetzeko
• Babeseko etxebizitzako lehentasunezko erreserba bat ezarri gazteen kolektiboarentzat. Kupoak ezarriko dira etxebizitzen % 50 zehazki esleitzeko 35urtetik beherakoei
• Bermatu egingo da etxebizitzen % 50 35 urte baino gazteagoek okupatzendituztela.
• Babes publikoko etxebizitzak esleitzeko egungo baremazio-sistema hobetu.
• Kupoak ezarri lehentasunezko arreta-kolektiboentzat: guraso bakarreko familiak, banandutako eta/ edo dibortziatutako pertsonak, 65 urte bainonagusiagoak, familia ugariak…
• Babeseko etxebizitzen tipologia desberdinak lortzeko gutxieneko eta gehieneko diru-sarreren mugak hobetu.

EH-BILDU:

• Merkatu pribatuan etxebizitzen gehiegizko alokairu prezioei mugak jarri ahal izatea legez arautu
• Etxebizitza legearen garapen integrala, etxebizitzarako es- kubide unibertsala gauzatzeko tresna baliagarri gisa. Horretarako, legearen garapena amaitzeko eta garapen hori burutzeko beharrezkoak diren bitartekoak eskuratzeko konpromisoa hartzea.

PSE-EE:

• Diskriminazioaren aurkako ekintza positiboko neurriak ezarri aplikazio-eremu sektorial bakoitzean, etxebizitzarenean, kasu.
• Diskriminazio positiboa kolektibo jakin batzuei (emakumeak, gazteak, adinekoak eta desgaitasuna dutenak) etxebizitza eskuratzen laguntzeko.

ELKARREKIN PODEMOS-IU:

• Arrazoizko alokairu batez eskura daitekeen etxebizitza publikoaren parkea handituko dugu, kalifikazio iraunkorreko etxebizitza berria sustatuz, etxebizitza hutsak mobilizatuz, finantza-erakundeei eta edukitzaile handiei etxebizitzak kostuprezioan erosiz, etab. Alokairuaren kostuak ez luke izan beharko bizikidetza-unitatearen diru-sarreren % 30 baino handiagoa.

PP+Cs:

• Gazteak emantzipatzeko eta familia berriak sortzeko neurriak sustatu: gazteek etxebizitza babestuak lehentasunez eskuratzeko erreserba bat ezarri, etxebizitza partekatuak eskuratu ahal izatea ahalbidetu edo zuzkidura-bizitokiak sustatu.

VOX:

• Familia gure jendarteko erakunde nagusi gisa babestu, jaiotza-tasari lotutako zerga-pizgarrien eta etxebizitzarako laguntzen plan baten bidez.

HEZKUNTZA ETA SENTSIBILIZAZIOA

EAJ-PNV:

• Hezkuntza sistema ekitatezkoagoa bultzatu, jantoki zerbitzu osagarrien kudeaketan eredu berritzaileagoak erabiliz eta tokiko administrazioarekin elkarlanean eskola garraioa hedatzeko, eskolarako irispidean aukera berdintasuna eta gizarte kohesioa bermatze aldera.
• EAJk konpromisoa hartzen du hezkuntzarako irispidean desoreka edo desberdintasun oro baztertzeko, laguntza eta beka sistema propio baten bidez.

EH-BILDU:

• Doakotasun osoaren bidean 24.000€tik beherako errententzako doakotasuna bermatu 2020-2021 ikasturtean Partzuergoko zein Udal Haur Eskoletan. 32.000€koentzat 2021-2022 ikasturtean. Zikloaren doakotasun osoa 2022-2023 ikasturtean.
• 0-3 Hezkuntza Sailaren barruan kokatu.
• Hezkuntzaren doakotasun osoaren bidean urratsak eman mate- rial-pedagogiko, garraio, otordu eta bestelakoetan

PSE-EE:

• Eskolaz kanpoko laguntzarako eta aisialdi komunitariorako laguntza-programak ezarri, hezkuntza-politikarekin lankidetzan.
• Tokiko familia-politikak babestu eta sendotu, gurasotasun positiboa sustatzeko zerbitzuak, programak eta jarduerak bultzatuz.

ELKARREKIN PODEMOS-IU:

• 0-3 urteko eskaintza publikoa doan izatea
• Hezkuntza publikoaren finantzaketa legez blindatzea, hezkuntzako plantillak, baliabideak eta azpiegiturak indartuta osasun-baldintza berriekin bat.
• Irakaskuntza publikoaren erabateko doakotasuna bermatuko dugu, lehen haurtzarotik unibertsitateraino, hura behar adina baliabiderekin hornituz; material didaktikoak, liburuak, jangela-zerbitzua eta eskola-garraioa barne, baita beharra duten ikasleentzako ikasle-egoitzen bekak edo soldata-bekak ere.
• Udalerri-mailan izena emateko bulego bakarraren ezarpena sustatuko dugu, familiei informazioa emango diena eta ikasleen hautaketa-prozesu informalak saihestuko.
• Ziurtatuko dugu gazte guztiek lurralde mugakideetan ikasteko aukera izango dutela; horretarako, garraiorako laguntzak bermatuko ditugu eta garraioaren erabilera baldintzak hobetuko ditugu.
• Konektagarritasuna euskal lurralde osoan baldintza beretan izango dela bermatzea. Interneteko eta telefoniako tarifa familiei jaisteko eta konexio digitala oinarrizko eskubidea eta doakoa izan dadin lortzeko lan egingo dugu, eta bermatuko dugu jendea bizi den edozein herrigunetan Interneterako 30 Mbps-ko gutxieneko sarbidea izatea arrazoizko prezioan; horrez gain, lehia eraginkorra bultzatuko dugu telekomunikazioen sektorean, faktura Europako batez bestekoaren mailara jaisteko.

PP+Cs:

• Haurren lehen zikloan (0-2 urte), doakotasuna ezarri.

GARRAIOA

EH-BILDU:

• Lurreko garraiobide guztietan mugikortasun-txartel bakarra ezartzea, udalekin eta foru-aldundiekin lankidetzan.

PSE-EE:

• Garraio kolektiboa eta intermodalitatea Euskadi osoan, tarifa-integrazioa eta txartel bakarra ezarrita, eta garraio publikoaren erabilera intentsiboa hobari bidez saritu, doakoa izan arte.

ELKARREKIN PODEMOS-IU:

• EAEko hiriburu eta hiri garrantzitsuenetan garraio publikoa hobetzea sustatuko dugu, baita hiriarteko garraioa ere, eta mugikortasun jasangarriaren alde egingo dugu, garraio-sare guztien integrazioa burutzeko beharrezkoak diren erakunde-hitzarmenen bitartez, txartel bakarra ezarrita, kalteberatasun-egoeran dauden kolektiboentzat tarifa bereziak ezarrita eta garraiobide bakoitzaren lineak, zerbitzuak eta ordutegiak berrikusita, zerbitzua arrazionalizatzearren.
• Garraio publikoko partzuergoetako operadoreen funtzionamendua hobetzea, horien integrazioa eta koordinazioa bultzatuko ditugu; horretarako, garraio-txartel bakarra sortu eta ezarriko dugu, doakoa 26 urtetik beherakoentzat eta erretiratuentzat, eta gainerako herritarrentzat prezio eskuragarrian.
• 0 urtera arteko gazteentzako garraio-txartela ezarriko dugu, baliozkoa izango dena Euskadi osoan, eta tarifa-sistema integratua izango du, eremu bakartuen eta hiri handien arteko desparekotasunak saihesteko.

AISIALDIA, KULTURA ETA BESTELAKOAK

EAJ-PNV:

• Gizarte-sentsibilizazio eta balioztapeneko kanpainak. EAJk gurasoei zuzendutako zaintzari eta gurasoen eta seme-alaben arteko loturaren garrantziari buruzko sentsibilizazio-kanpainak egitea sustatuko du.
• Familientzako erreferentziazko zentroen sare pilotu bat abiarazi, familiak bizitza-ziklo osoan zehar laguntzeko hezkuntza- eta zaintza-eginkizunetan, informazioa eta orientazioaren bidez, izapideekin eta prestakuntzarekin lagunduz, elkarrekiko laguntza eskainiz eta hezkuntza babesa eta babes psikosoziala emanez.
• EAJk familien asoziazionismoa eta elkarrekiko laguntza-jarduerak bultzatuko ditu, jardunbide egokiak sistematizatuz, ezagutzera emanez eta transferitzea erraztuz.

ELKARREKIN PODEMOS-IU:

• Gelak ingurunera zabaltzea, familien arteko hartu-emana eta komunitate osoarentzako hezkuntza-trebakuntza sustatuko ditugu